[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Fannie FlaggSMA�ONE ZIELONE POMIDORYT�umaczy�a Aldona Bia�aTytu� orygina�uFRIED GREEN TOMATOES AT THE WHISTLE STOP CAFEWydanie IMO�e i siedz� tu, w domu spokojnej staro�ci Rose Terrace, aleMY�LAMI JESTEM W KAWIARNi Whistle Stop, przed taleRZem sma�oNych, ZIELONYCH~ pOmidOR�W".Cleowa Threadgoodeczerwiec 1986Dla Tommy ThompsonPODZI�KOWANIAChcia�abym podzi�kowa� nast�puj�cym osobom, kt�rych s�owazach�ty i pomoc by�y dla mnie nieocenione przy pisaniu tej ksi��ki:PRZEDE wszystkim chc� podzi�kowa� mojej agentce, Wendy Weil,kt�ra nigdy nie straci�a wiary we mnie; mojemu wydawcy, SamowiVaughanowi, za trosk� i zainteresowanie, jakimi mnie obdaRZa�,i kt�ry ci�gle mnie roz�miesza� - nawet przy przer�bkach, i MarcieLevin, mojej pierwszej przyjaci�ce w Random House. Dzi�kuj�Glorii Safier, Liz Hock, Margaret Cafarelli, Anne Howard Baily,Julie Florence, Jamesowi "Daddy'emu" Hatcherowi, doktorowi Joh-nowi Nixonowi, Gerry'emu Hannah, Jay Sawyer i Frankowi Selfo-wi. Dzi�kuj� DeThomasBobo & Associates za trwanie przy mniew ci�kich chwilach. Dzi�kuj� Barnaby i Mary Conrad oraz Konfe-rencji Literat�w w Santa Barbara, Jo Roy i Bibliotece Publicznejw Birmingham, Jeffowi Norellowi, Birmingham Southern College,Ann Harvey i Johnowi Loque oraz Wydawnictwu Oxmoor. Wyrazywdzi�czno�ci dla mojej maszynistki i prawej r�ki, Lisy McDonaldi dla jej c�rki, Jessaiah za to, �e siedzia�a cichutko i ogl�da�a Ulic�Sezamkow�, podczas gdy jej matka i ja pracowa�y�my. No i najser-deczniejsze podzi�kowania dla wszystkich uroczych mieszka�c�wAlabamy, �yj�cych teraz i w przesz�o�ci. Moje Serce. M�j Dom.TYGODNIK DOT WEEMS"(TYGODniOWY BIULETYN WHISTLE STOP W ALABAMIE)12 czerwca 1929OtWarcie kawiarniW zesz�ym tygodniu, tu� obok mojej poczty, zosta�aotwarta The Whistle Stop Cafe. Jej w�a�cicielki, Idgie Thread-goode i Ruth Jamison, twierdz�, �e jak dot�d interesy id�dobrze. Idgie m�wi, �e nie gotuje dla ludzi, kt�rzy znaj� j�z tego, �e nie martwi si� specjalnie ewentualnym zatruciem.Gotowaniem zajmuj� si� dwie czarnosk�re kobiety, Sipseyi Onzell, a piecze� wieprzow� przyrz�dza Du�y George, kt�-ry jest m�em Onzell.Tych, kt�rzy tam jeszcze nie byli, Idgie informuje, �e�niadanie podaje si� od 5.30 do 7.00 i mo�na na nie dosta�jajka, kasz�, biszkopty, bekon, kie�baski, szynk� z sosemi kaw� - wszystko za 25 cent�w.Na lunch i kolacj� mo�na zam�wi�: sma�onego kurczaka,kotlety wieprzowe z sosem, z�bacza, kurczaka z kluskami lubporcj� pieczeni, trzy rodzaje warzyw do wyboru, biszkoptylub chleb z m�ki kukurydzianej, co� do picia i deser - za35 cent�w.Idgie m�wi, �e z warzyw maj�: kukurydz� ze �mietank�,sma�one zielone pomidory, sma�ony pi�mian, kapust� lubrzep�, groszek, kandyzowane s�odkie ziemniaki lub fasolk�szparagow�.I placek na deser.Moja druga po�owa, Wilbur, i ja jedli�my tam wczoraji wszystko by�o tak pyszne, �e Wilbur powiedzia�, �e mo�eju� nigdy nie b�dzie sto�owa� si� w domu. Ha. Ha. Chcia�a-bym, �eby to by�a prawda. Ca�ymi dniami gotuj� dla tegowieloryba i ci�gle nie mog� go nakarmi� do syta.A przy okazji, Idgie m�wi, �e jedna z jej kur znios�a jajkoz dziesi�ciodolarowym banknotem w �rodku.Dot Weems...DOM SPOKOJNEJ STARO�CIROSE TERRACEOLD MONTGOMERY HIGHWAYBIRNIINGHAM, ALABAMA15 grudnia 1985Evelyn Couch przyjecha�a do Rose Terrace ze swym m�em,Edem, by odwiedzi� jego matk� zwan� Du�� Mam�, kt�ra zamiesz-ka�a tam niedawno i dosy� niech�tnie. Evelyn wymkn�a si� imi schroni�a w znajduj�cym si� na ty�ach budynku saloniku dla go�ci,by tam w ciszy i spokoju rozkoszowa� si� smakiem batonika, kt�ryze sob� przynios�a. Kiedy tylko usiad�a, siedz�ca obok niej staruszkazacz�a trajkota�:- Mo�na mnie spyta�, w kt�rym roku kto� wzi�� �lub... za kogowyszed�... albo jak by�a ubrana matka panny m�odej - i w dziewi�-ciu przypadkach na dziesi�� potrafi� powiedzie�, ale za Boga niemog� sobie przypomnie�, kiedy si� tak zestarza�am. Staro�� poprostu spad�a na mnie jak grom z jasnego nieba. Pierwszy raz j�zauwa�y�am w czerwcu tego roku, kiedy le�a�am w szpitalu naworeczek ��ciowy, kt�ry pewnie trzymaj� do tej pory, a mo�ezreszt� ju� wyrzucili... kto to wie. Taka ci�kawa piel�gniarkaw�a�nie mi zrobi�a jedn� z tych lewatyw, kt�re tam tak lubi�, kiedyspostrzeg�am, �e mam co� na r�ce. By�a to bia�a tasiemka z napisem:"Pani Cleowa Threadgoode... 86 lat". Patrzcie no!Kiedy wr�ci�am do domu, powiedzia�am swojej przyjaci�ce,pani Otis, �e jedyne, co nam pozosta�o, to usi��� i czeka�, a�wykitujemy... Ona na to, �e woli okre�lenie "przej�� na drug�stron�".Biedactwo, nie mia�am serca jej m�wi�, �e jak go zwa�, tak gozwa�, a i tak wszyscy wykitujemy...To zabawne. Kiedy jeste� dzieckiem, my�lisz, �e nigdy nie u-mrzesz, ale kiedy tylko stuknie ci dwudziestka, czas zaczyna p�dzi�jak ekspres do Memphis. Tak sobie my�l�, �e �ycie dopadnie ka�de-go. A ju� na pewno by�o tak u mnie. Jednego dnia by�am ma��dziewczynk�, a ju� nast�pnego - dojrza�� kobiet� z biustem i w�o-sami na intymnych cz�ciach cia�a. Brakowa�o mi dzieci�stwa.A zreszt�, nigdy nie by�am zbyt bystra w szkole i tak w og�le...Pani Otis i ja jeste�my z Whistle Stop, ma�ego miasteczka le��-cego jakie� dwadzie�cia kilometr�w st�d, ko�o stacji rozrz�do-wych... przez ubieg�e trzydzie�ci lat, czy co� ko�o tego, mieszka�ajedn� ulic� ode mnie, a kiedy umar� jej m��, jej syn i synowa uparlisi�, �eby zamieszka�a w domu spokojnej staro�ci, i poprosili mnie,�ebym tu z ni� przyjecha�a. Powiedzia�am, �e zostan� z ni� przezjaki� czas - ona jeszcze nie wie, ale wracam do domu, jak tylko si�tu zagospodaruje.Nie jest tu tak �le. Kt�rego� dnia dali nam wszystkim �wi�tecznekostiumy. Na moim by�y malutkie, b�yszcz�ce bombki choinkowe,a na tym, kt�ry mia�a pani Otis - twarz �wi�tego Miko�aja. Aleszkoda mi by�o, �e musia�am zostawi� swoj� kotk�. Nie pozwalaj�tutaj trzyma� zwierz�t, wi�c t�skni� za ni�. Ca�e �ycie mia�amjednego, dwa kotki. Odda�am j� takiej dziewczynce z s�siedztwa,kt�ra podlewa mi geranium. Na ganku mam cztery cementowedonice ca�e a� zaro�ni�te geranium.Moja przyjaci�ka, pani Otis, ma dopiero siedemdziesi�t osiemlat i jest naprawd� urocza, ale strasznie nerwowa. przy ��ku trzy-ma�am w s�oiku swoje kamienie ��ciowe, a ona kaza�a mi je scho-wa�. Powiedzia�a, �e j� przygn�biaj�. Pani Otis to takie male�stwo,ale ja, jak wida�, jestem kawa� baby. Du�e ko�ci i w og�le.Nigdy nie prowadzi�am samochodu... Przez wi�kszo�� �yciazostawa�am w tyle. Zawsze trzyma�am si� blisko domu. Musia�amczeka�, a� kto� przyjdzie i mnie zabierze do sklepu, do lekarza czydo ko�cio�a. Wiele lat temu do Birmingham mo�na by�o dojecha�trolejbusem, ale nie je�d�� ju� od dawna. Gdybym mog�a si� cofn��w czasie, to zmieni�abym w swoim �yciu tylko tyle, �e zrobi�abymprawo jazdy.Wiesz, to dziwne, za czym si� t�skni poza domem. Na przyk�adbrakuje mi zapachu porannej kawy... i sma�onego bekonu. Tego,:cotu gotuj�, nie da si� w�cha�. Na dodatek nie mo�na dosta� nicsma�onego. Wszystko tu gotuj� i to bez szczypty soli! Nie da�abymz�amanego grosza za gotowane potrawy, a ty?Staruszka nie czeka�a na odpowied�.- Ja tam lubi�am po po�udniu zje�� sobie krakersy z ma�lank�albo ma�lank� z chlebem kukurydzianym. Rozgniata�am to wszystkow szklance i jad�am �y�k�, ale przy ludziach nie mo�na je�� tak jakw domu, prawda...? I brakuje mi drewna.M�j dom to tylko stary domek kolejarski z salonem, sypialni�i kuchni�. Ale jest drewniany, a �ciany w �rodku s� z sosnowychdesek. Dok�adnie tak jak lubi�. Nie cierpi� gipsowych �cian. S�takie... och, nie wiem, jakie� takie zimne i nieprzyjemne.Przywioz�am z domu obraz dziewczyny na hu�tawce, z zamkiemi takimi �adnymi niebieskimi banieczkami w tle, i chcia�am go tupowiesi�, ale piel�gniarka powiedzia�a, �e dziewczyna jest naga dopasa i �e to nieprzyzwoite. Wiesz, mam ten obraz od pi��dziesi�ciulat i nawet nie wiedzia�am, �e ona jest go�a. Je�eli chcesz zna� mojezdanie, to nie wydaje mi si�, by tutejsi m�czy�ni mieli na tyledobry wzrok, by dojrze�, �e ona ma go�e piersi. No, ale to dommetodyst�w, wi�c musia�am j� schowa� do szafy razem z kamienia-mi ��ciowymi.Ciesz� si�, �e wr�c� do domu... Oczywi�cie jest tam strasznybajzel. Przez pewien czas nie mog�am zamiata�. Kiedy� rzuci�amszczotk� w jakie� stare, skrzecz�ce s�jki, kt�re si� bi�y i, wyobra�sobie, �e szczotka utkn�a na drzewie. Kiedy wr�c�, musz� znale��kogo�, kto mi j� zdejmie.W ka�dym razie tamtej nocy, kiedy syn pani Otis zabra� nas dodomu ze �wi�tecznej herbatki w ko�ciele, zawi�z� nas do tor�wkolejowych, tam, gdzie kiedy� by�a kawiarnia, a potem na Pierwsz�Ulic�, ko�o starego domu Threadgoode'�w. Oczywi�cie prawie ca�ydom jest teraz pozabijany deskami i ju� si� wali, ale kiedy jechali�myulic�, �wiat�o reflektor�w pad�o na okna w taki spos�b, �e przezminutk� dom wygl�da� tak jak kiedy�, jakie� siedemdziesi�t lat temu,ca�y roz�wietlony, pe�en �miechu i wrzawy. Prawie s�ysza�am ten�miech i jak Essie Rue w saloniku b�bni w pianino Buffalo Gal,Won't You Come Out'Tonight albo The Big Rock Candy Mountain,i prawie widzia�am,jak Idgie Threadgoode siedzi na wi�ni, wyj�c jakpies za ka�dym razem, kiedy Essie Rue zaczyna �piewa�. Zawszem�wi�a, �e Essie Rue tak samo umie �piewa�, jak krowy ta�czy�.Pewnie to przez t� przeja�d�k� ko�o domu i t�sknot� wszystkozacz�o mi si� przypomina�...Pami�tam wszystko, zupe�nie jakby to by�o wczoraj, ale w ko�cunie ma takiej rzeczy dotycz�cej rodziny Threadgoode' �w, kt�rej bymnie pami�ta�a. Dobry Bo�e, powinnam mieszka� ko�o nich od dnia,kiedy si� urodzi�am, i wyj�� za jednego z ich ch�opc�w.Dzieciak�w by�o dziewi�cioro, a trzy dziewczynki, Essie Ruei bli�niaczki, by�y mniej wi�cej w moim wieku, wi�c ci�gle tamprzesiadywa�am, bawi�am si� z nimi i chodzi�am na ca�onocne przy-j�cia. Moja matka ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]