[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Florian Znaniecki

 

Nowy paradygmay naukowy socjologii – kulturalizm:

Znaniecki swą socjologią chciał przezwyciężyć naturalizm (pozytywizm) i idealizm (rzeczywistość ujmował jako korelat świadomości). W ich miejsce proponuje wprowadzenie paradygmatu zw. kulturalizmem – jako pośredni między nimi. Dla kulturalisty świat składa się z wartości.

 Znaniecki jest zwolennikiem naukowego podejścia do badanych zjawisk kulturowych i do kultury. Fakty należy rozpatrywać  w powiązaniu.

 

Wizja społeczeństwa:

Socjologa bada swoistą i odrębną do innych nauk rzeczywistość . Jest dziedziną badającą przejawy życia społecznego. Badamy treści i znaczenia, nie badamy rzeczy.

Najważniejszy jest świat wartości ludzi. Przedmiot staje się wartością dla ludzi i jest włączony do kultury, gdy ludzka selekcja obdarzy go znaczeniem. Nie wszystko jest dla nas wartością, tylko to czemu dajemy znaczenie jest dla nas wartością. Wartości to obiekty wyposażone przez ludzi w znaczenia, które tworzą systemy kulturowe, na które składają się: język, literatura, sztuka. Ludzie nadają znaczenie wartości poprzez działania, ludzkie wartości konstytuują się poprzez te działania.

 Świat kultury to świat wspólny dla grup.

 

Współczynnik humanistyczny:

·         znaczenie ontologiczne – każdy element kultury istnieje w obszarze doświadczeń jakichś szczególnych ludzi, dane badacza są zawsze czyjeś;

·         znaczenie metodologiczne – badanie świata uwzględniające subiektywną wizję ludzi, którzy w nim uczestniczą, należy badać z perspektywy współczynnika humanistycznego.

 

Metoda dokumentów osobistych, czyli jak czytać pamiętniki:

Listy, pamiętniki, inne dokumenty są typami przeżyć relacji z otoczeniem. Należy rozumieć wszystkie dane jakie powstają szczerze i spontanicznie. W tej metodzie realizuje się dyrektywa współczynnika humanistycznego trojako:

~        w dokumentach zrealizowane są przeżycia i patrzenia oczyma innych;

~        wykracza poza indywidualizm – relacje subiektywne są nośnikiem wartości dla konkretnej grupy ludzi;

~        koncentruje się na konkretnych przypadkach – monografia.

 

 

Osobowość społeczna:

Istnieją cztery typy osobowości, które mogą zostać przyjęte przez człowieka w drodze socjalizacji, każdy człowiek jest mozaiką, dlatego sam podział odnosi się do osób, u których dana cecha/typ dominuje:

·         człowiek dobrze wychowany – pozostaje pod silnym wpływem kręgu wychowawczego, instytucji, szkoły, kościoła; to altruista, który zawsze patrzy na siebie z perspektywy innych ludzi; jest przesocjalizowany;

·         człowiek pracy – nacisk wywierają aspekty związane z pracą; może być idealnym pracownikiem, ale może być również narzędziem służącym do realizacji czyichś celów poprzez manipulację;

·         człowiek zabawy – kręgi przyjaciół są bardziej ważne niż rodzin; to buntownik, który wykształcił umiejętności interpersonalne; życie jest dla niego grą, w której podejmuje się wyzwania; nie boi się podejmować ryzyka, stara się zmienić rzeczywistość; ludzie tacy tworzą stowarzyszenia;

·         człowiek zboczeniec – skłonny jest do buntu, jest nadnormalny; wczuwa się w rolę, która jest mu narzucona; jest fanatykiem i rewolucjonista.

 

Człowiek podnormalny – przewrażliwiona osobowość, dla której rzeczywistość jest zła; odrzuca porządek; ma skłonności anarchistyczne.

 

 

Założenia metodologiczne socjologii:

 

Nomotetyzm – socjologia powinna dążyć do ogólnych praw.

Znaniecki pyta co stanowi o faktach kulturowych – faktem staje się dopiero wartość.

 

Metoda indukcji analitycznej – od szczegółów do ogółów.

Prawa muszą poddawać się badaniom empirycznym.

Wolność od uprzedzeń to koncepcja nauki.

Badacz powinien kierować się ciekawością poznawczą w badaniu.

Socjologia to czysta teoria  może pomagać rozwiązywać społeczne problemy.