[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Florian Znaniecki

 

-          Współczesny socjolog zapomina o konkretnym materiale, jaki został już zgromadzony niekoniecznie przez socjologów

-          Nurt historyczny i uogólniający biegną w przeciwnych kierunkach i zwalczają się wzajemnie

-          Droga dla socjologii: dokładne określenie ogólnego typu tych systemów zamkniętych, których badanie stanowi szczególne prawo i obowiązek socjologa i konsekwentne skupienie się na nich

-          Oddziaływanie wzajemne pomiędzy systemami socjologów i innych nauk – żaden z systemów nie jest szczelni zamknięty dla wpływów zewnętrznych – pożądana jest współpraca między socjologią a innymi naukami

 

lFundamentalne różnice między systemami przyrodniczymi a kulturowymi – dotyczą one składu, struktury, charakteru elementów oraz sił wiążących te elementy ze sobąllOczywistość w.w. cech, wyznaczają one kierunek dalszych badańllCokolwiek wie się nt. rzeczywistości to dlatego, że doświadcza się jej i czynnie o niej myśli – doświadczenia + aktywność uczonegollWszelka nauka tak samo usiłuje przybliżyć się do pełnej obiektywnościllRóżnica leży w charakterze samej rzeczywistości danej uczonemu w chwili, gdy bierze on ją sobie za przedmiot swoich badań:               l

-                 Systemy przyrodnicze istnieją niezależnie od działalności ludzi, ich  elementy są właśnie takie niezależnie     czy ktoś ich doświadcza, a siły je wiążące nie mają nic wspólnego z ludźmi

-          systemy kulturowe – istnieją dla pewnych świadomych i czynnych podmiotów historycznych – w sferze doświadczenia i działalności ludu, jednostek, zbiorowości żyjących w d. miejscu, w d. Czasie; dane badacza kultury są zawsze czyjeś (Triobrandczyków) – to tzw. Współczynnik humanistyczny

-          gdyby uczony zaczął badać system jako istniejący niezależnie od człowieka system zniknąłby i zamiast niego byłaby jedynie masa nie powiązanych ze sobą przyrodniczych przedmiotów i procesów

 

listnieje wielość autonomicznych nauk, a socjologia jest nauką indukcyjną – gdzie indukcja to system hipotez organizujących teoretyczne myślenie o pewnym rodzaju faktów doświadczanych przez ludzi oraz nadających temu myśleniu kieruneklldoświadczanie = uświadamianie sobie faktu empirycznego, którego tożsamość uznaje jednostka oraz inni ludziellzdarzenia mogą stać się faktami, gdy się je zapamięta i będzie o nich rozmawiało z innymi, którzy uświadomią je sobie rozpoznając w nich to samolldoświadczenia pierwotne (w czasie gdy się je przeżywa) i odtwórcze (przypominanie sobie)llfakty stają się przedmiotami myślenia teoretycznego; standaryzacja zmiennych doświadczeń (głównie pierwotnych), doświadczenia odchylające się od standardu – subiektywnelldoświadczenia pierwotne są standaryzowane aksjologicznie i normatywnie (są definiowane jako dodatnie lub ujemne wartości)llbadacz może wykorzystywać własne doświadczenia i działania jako materiał, o ile odtworzy je w zgodzie z tymi samymi standardami, jaki używa do innych ludzillkażda jednostka uczestniczy w tradycjach kulturowych, jej doświadczenie obejmuje również jej umysł, fakt myślowy; fakt myślowy jej doświadczenia to obecne ciało i umysł, przeszłość i przewidywana przez nią przyszłośćllgrupy społeczne jako fakty (np. Stany Zjednoczone Ameryki) – są pierwotnie doświadczane przez jednostki do niej należące oraz outsiderów; ich doświadczenia mają charakter wartościujący i czynny; grupa nigdy nie jest statycznallz punktu widzenia teoretycznej standaryzacji nie istnieją grupy społeczne, ale przestrzenne aglomeracje organizmów (plamy atramentu na papierze to nie Pan Pickwick Dickensa)llteoria stosunku między jednostkami i grupami może więc być jedynie systemem hipotez na temat jednostek danych w ich własnym doświadczeniu i doświadczeniu innych jednostek w relacji do grup danych w doświadczeniu ich uczestników i outsiderów – hipotezy opierają się wyłącznie na standaryzowanych doświadczeniach odtwórczych badaczy różnych nauk, którzy badają drogą obserwacji połączonej z komunikacją słowną/pisemnąllrola społeczna jako czynnik definiujący członkostwo w grupie – to system wartości i działań poddany standaryzacji praktycznej; wzór kulturowy, społeczny, estetycznyllskładniki roli społecznej:               - krąg społeczny (pacjenci, klienci)l

-          jaźń społeczna – oceniana wg tego czy jest dostosowana do wzorca

-          status osoby wykonującej rolę – uprawnienia

-          funkcja osoby

lkształtowanie się grupy – wyodrębnienie ich od nieczłonkówllwspólny system wartościlljądro społeczne grupy – jednostkowe lub kilkuosobowellsynteza jaźni społecznych; świadomość zbiorowa – narzucony wspólny typ psychicznyllwłasność materialna grupy – zyskanie podmiotu moralnegollpoczątkowe czynności są postrzegane jako spontaniczne, później poddawane normom à uznawane za instytucje grupowel