[ Pobierz całość w formacie PDF ]
forsyth Upiur Manhattanu.txtFrederick ForsythUpir Manhattanuz ang. prze. Witold Nowakowski.Warszawa : "wiat KsiSki", 2000.Tytu oryg.: Phantom of ManhattanISBN 8372276374PODZIKOWANIAPrzy prbie odtworzenia realiw Nowego Jorku A.D.1906 korzystaem z wydatnej pomocy profesora Kennetha T.Jacksona z Columbia Uniyersity oraz Caleba Carra, ktrego ksiSki "Alienista" i" Anio ciemnoci" w niezwykle przejrzysty sposb przedstawiaj Sycie Manhattanuna przeomie dziewitnastego i dwudziestego wieku.Za szczegowy opis pocztkw i rozwoju Coney Island, wraz z jejdziaajcymi w tamtych czasach lunaparkami, dzikuj Johnowi B.Manbeckowi z Instytutu Historii Brooklynu.Wszelkie dane dotyczce opery, a zwaszcza opis otwarcia Manhattan OperaHouse 3 grudnia 1906 roku, dostarczy mi nie kto inny jak Frank Johnson, wydawca"Spectatora", a zara zem czowiek, ktry juS nieraz spieszy mi z pomoc i jelichodzi o oper zdSy zapomnie wicej, niS ja kiedykolwiek wiedziaem.Pomys napisania dalszego cigu "Upiora Opery" powsta podczas mojejpierwszej rozmowy z samym Andrew Lloydem Webberem.W trakcie dalszych gorcych dyskusji wsplnie stworzylimy gwny wtek akcji ido dzi jestem mu bardzo wdziczny za niezwyke pomysy i entuzjazm, z jakimodnosi si do mojej pracy.WSTPHistoria, ktr wszyscy znamy jako dzieje Upiora Opery, narodzia si wroku 1910 w umyle niemal cakiem zapomnianego dzisiaj francuskiego pisarza.Jak Bram Stoker w przypadku Draculi, Mary Shelley tworzca Frankensteinaczy Victor Hugo, krelcy posta Ouasimodo, Dzwonnika z Notre Dam, tak i GastonLeroux zerkn w ludow opo wie i dostrzeg w niej kwintesencj ludzkiego dramatu.Taki by zaczyn, lecz w tym samym miejscu kocz si wszelkie podobiestwa.Wspomniane wySej trzy dziea od pocztku zys kay niesychany poklask ido naszych dni obrosy swoist legend, znan czytelnikom i kinomanom.Wok postaci Draculi i Frankensteina stworzono cay przemys, produkujcydziesitki, jeSeli juS nie setki nowych ksiSek i filmw.Niestety, monsieur Leroux nie by Yictorem Hugo.Skromna powie, ktr opublikowa w 1911 roku, wywoaa niewielk sensacj weFrancji i doczekaa si nawet wydania .w odcinkach, lecz wkrtce potem odesza w zapo mnienie.Zwyky przypadek sprawi, Se jedenacie lat pniej, a pi lat przed mierciautora, wrcia do ask odbiorcw i zacza sobie torowa drog do prawdziwejniemiertelnoci.w przypadek mia niewielk posta przedsibior czego yda, CarlaLaemmle, ktry jako may cho piec wyemigrowa z Niemiec do Ameryki i po pew nymczasie sta si prezesem hollywoodzkiej wytwr ni filmowej Universal.W 1922 roku Laemmle wyje cha na urlop do ParySa i tam wanie spotka GastonaLeroux, ktry prbowa si w znacznie mniej szym francuskim przemyle filmowym.W trakcie bardzo pobieSnej i zdawkowej skdind rozmowy amerykaskinabab wspomnia pisarzowi o wraSeniu, jakie wywar na nim widok paryskiej Opery,notabene do dzisiaj najwikszej na wiecie.Leroux w zamian wrczy mu egzemplarz swojej starej ksiSki z 1911 roku.Prezes Universal Pictures przeczyta j w cigu jednej nocy.Los chcia, Se w tym czasie Laemmle mia w swoich rkach niezwyky atut,ktry jednak przysparza mu sporych kopotw.Atutem by niedawno odkryty przeze osobliwy aktor on Chaney czowiek o takniesychanie ruchliwej twarzy, Se potrafi jej nada niemal dowolne ksztaty.Wanie dla Chaneya szef Universalu zdecydowa si nakrci pierwsz w historiikina adaptacj "Katedry Marii Panny w ParySu".Chaney mia w niej zagra rol garbate go i przeraSajco brzydkiego Ouasimodo.W Hollywood powstaway juS pierwsze dekoracje, cznie z drewniano-cementowrekonstrukcj rednio wiecznego ParySa i grujcej nad nim Notre Dam.Problemem, z ktrym wanie boryka si Laemmle, by odpowiedni wybrStrona 1forsyth Upiur Manhattanu.txtnastpnego filmu, takiego, Seby Chaney nie uciek do konkurencji.Przed witem mia juS rozwizanie.Po Dzwonniku na aktora czekaa rwnie wstrtna i odpychajca, lecz zarazemtragiczna posta Upiora (paryskiej) Opery.Laemmle wiedzia jak kaSdy dobry showman Se straszenie widzw jest najlepszymspo sobem na zapenienie kina.Przewidywa, Se Upir nadaje si do tego i mia racj.Kupi prawa do ksiSki, wrci do Hollywood i kaza postawi kolejndekoracj.Tym razem by to gmach Opery.Miay si w nim pomieci setki statystw, wic po raz pierwszy do budowy uSytostalowych belek osadzonych w betonie.Konstrukcja bya tak solidna, Se nigdy jej nie rozebrano i do dzi stoi naterenie Universalu, na planie 28.Przez wszyst kie minione lata korzystano z niej niezliczone razy.on Chaney stworzy wielk kreacj w (pierw szym) "Dzwonniku z NotreDam" i nieco pniej w "Upiorze w Operze".Filmy te stay si przebo jami i zapewniy mu niemierteln saw.Ale to "Upir..." sprawi, Se kobiety krzyczay i mdlayDwa filmy o Upiorze z 1925 i 1943 roku w powojen nej Polsce byyrozpowszechniane jako "Upir w Operze", std rSnica w polskich tytuachpowieci i filmu.na sali, a w foyer kina zawsze czeka zapas soli trzewicych!Film wanie o wiele bardziej nili przecitna i szybko zapomnianapowie Gastona Leroux wpyn na wyobrani widzw i sta si zacztkiemlegendy.Dwa lata pniej wytwrnia Warner Brothers wypucia w peni dwikowego"piewaka zjazzbandu".Era niemego kina definitywnie dobieg a koca.Z biegiem lat powstaway nowe wersje "Upiora w Operze", a scenarzycibez Senady zmieniali ich fabu.MoSe wanie dlatego Saden z pniejszych filmw nie zyska poklasku u widzw.W 1943 roku, a wic po dwudziestu jeden latach od premiery filmu Chaneya,wytwrnia Universal pokusia si o remake, w ktrym rol Upiora odtwarza ClaudeRains.W 1962 roku w t sam posta wcieli si Herbert om, zatrudniony przezspecjalistw z lon dyskiego Hammer Films.Dwanacie lat pniej Brian de Palma dokona wasnej, "rockowej" trawestacjigwnego wtku, w 1983 roku za "Upir..." trafi do telewizji, z MaximilianemSchellem w roli tytuo wej.W rok potem mody brytyjski reSyser wystawi na niewielkiej scenie w East LondonSywioowo grany, ale tani musical.Wrd widzw, zachconych przychyln recenzj, znalaz si takSe Andrew LloydWebber.Stara powie niepostrzeSenie znalaza si w kolejnym punkcie zwrotnym swoichzawiych dziejw.Lloyd Webber w tym czasie pracowa nad czym zupenie innym.To "co innego" w rezultacie przy10brao posta Aspects of Love.Nie przesta jednak myle o Upiorze.Dziewi miesicy pniej w no wojorskim antykwariacie kupi angielskie tumaczenie ksiSki Gastona Leroux.Jak wiele genialnych rzeczy, pomys Webbera by prosty, ale miazupenie zmieni nastawienie wiata do tej, zdawaoby si doszcztniewyeksploatowanej legendy.Webber zobaczy w niej bowiem nie okrutny i nienawistny horror, lecz tragicznhistori obsesyj nej i nie chcianej mioci midzy okrutnie zniekszta conymkalek, ktry dobrowolnie odsun si od wiata, a mod, pikn piewaczkoperow, przed kadajc nad uczucia zwizek z przystojnym i majt nymarystokrat.Andrew Lloyd Webber powrci wic do orygina u, usun nielogicznoci izbdne elementy grozy i wydoby na wiato dzienne prawdziwy sens trage dii.Na takim fundamencie pobudowa co, co przez dwanacie lat od premiery jawi namsi jako naj popularniejszy musical wszechczasw.JuS ponad dziesi milionw widzw obejrzao sceniczn wersj "Upiora Opery".Jeli istnieje co takiego jak "glo balna wiedza" o tejSe historii, to wypadastwierdzi, Se dzisiaj opiera si ona przede wszystkim na utworze LloydaStrona 2forsyth Upiur Manhattanu.txtWebbera.Aby jednak lepiej zrozumie prawdziwy (lub do mniemany) przebiegwypadkw, warto powici kilka chwil na dygresj o trzech skadnikach, bezktrych najzwyczajniej w wiecie nie byoby ,,Upio ra...".Pierwszym z nich jest oczywicie sama paryska11 .Opera, budynek tak wspaniay, Se Saden upir nie znalazby lepszego lokum winnych teatrach wiata.Drugim skadnikiem jest monsieur Leroux, a trze cim napisana przez niegoksiSeczka.Opera paryska powstaa, jak wiele wspaniaych przedsiwzi, w gruncierzeczy za spraw przypad ku.OtS pewnego wieczoru, w styczniu 1858 roku, cesarz Francji Napoleon III podSywraz z cesarzo w do starej opery przy wskiej Rue le Peletier.Dziao si to zaledwie dziesi lat po tym, jak przez Europ przepynagwatowna fala rewolucji.Czasy wciS byy ciSkie, a pewien woski antymonarchista nazwiskiem Orsiniwybra ten wanie wieczr, aby rzuci trzy bomby w cesarsk karet.Wybuchy wszystkie, ranic bd zabijajc ponad sto pidzie sit osb.Cesarz i cesarzowa, chronieni przez grub cian karety, wyszli z zamachuwstrznici, lecz bez szwanku.Ba, nawet nadal chcieli i na przedstawie nie.Potem jednak Napoleon uzna, Se ParyS zasugu je na now oper, ze specjalnymwejciem dla VIP-w, dobrze strzeSonym i osonitym przed bombami.Prefektem ParySa by wwczas genialny urbanista, baron Haussmann, wduSej mierze odpowiedzialny za wspczesne oblicze miasta.W rozpisanym przez niego konkursie wzili udzia najwybitniejsi archi tekciFrancji.Przedstawiono sto siedemdziesit pla nw, ale ostatecznym zwycizc zostawschodzcy gwiazdor awangardy, utalentowany Charles Garnier.Jego projekt by po prostu wielki, a realizacja wymagaa fortuny.12Potem wybrano miejsce (to, w ktrym 1Opera stoi do dzisiaj) i rozpocztobudow.By rok 1861.JuS po kilku tygodniach pracy pojawi si pow... [ Pobierz całość w formacie PDF ]