[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Fannie FlaggDogoni� T�cz�(Standing in the Rainbow)T�umaczy�a: Renata KopczewskaEudorze Welty i Williemu MorrisowiDo Szerokiego Og�u:Jako jedna z postaci wyst�puj�cych w tej ksi��ce mog� za�wiadczy�, �e wszystko, cozosta�o tu opisane, zdarzy�o si� naprawd�, tak wi�c mog� poleci� j� bez najmniejszychopor�w. I chocia� nie jestem g��wn� bohaterk�, tyle mog� Wam powiedzie�: dom, w kt�rymmieszkam, jest moj� w�asno�ci�, dbam o niego i utrzymuj� w nim czysto��, skrupulatnie te�p�ac� podatki. Nigdy nie trafi�am do wi�zienia i najprawdopodobniej jestem od Was starsza:chyba �e znajdujecie si� jedn� nog� na tamtym �wiecie, a w takim razie � witajcie,przyjaciele.Nie uwa�am si� za zawodowego krytyka, ale podobaj� mi si� ksi��ki, w kt�rych jestpocz�tek, �rodek i zako�czenie, a tak�e, co daj Bo�e, par� w�tk�w po drodze i co� do �miechu.Nie znosz� ksi��ek, kt�re przeskakuj� z tematu na temat. Zar�czam te�, �e ta nie nale�y dotych �miertelnie nudnych czytade�, kt�re opowiadaj� o kim�, kto teraz jest nadzwyczajny, aleprzedtem by� z�y jak diabli, a �e na szcz�cie z�o da�o si� pokona�, cz�owiek ten znowu mo�eby� wspania�y. No i jestem ci�gle przy zdrowych zmys�ach, w przeciwie�stwie do mojejs�siadki, pani Whatley, kt�ra my�li, �e jej wnuczek Travis nadal pracuje u Searsa w dzialeopon, a nie �e znajduje si� tam, gdzie b�dzie jeszcze przebywa� przez nast�pne pi�� lat, chyba�eby go wypu�cili wcze�niej za dobre sprawowanie. Ale to nie w moim stylu: rozsiewa� plotki.Nie mog� sobie pozwoli� na nic takiego. Mo�ecie mi wierzy� albo nie: nadal pracuj� na swojeutrzymanie, cho� czasem zastanawiam si�, dlaczego, skoro tyle ju� nap�aci�am si� podatk�w,�e teraz mog�abym siedzie� sobie w domu na zasi�ku i nadal mie� si� dobrze, ale kiedy przezkilka dni nie u�o�� komu� w�os�w, zaczynaj� mnie �wierzbi� palce. A zreszt� musz� p�j��sprawdzi�, czy czasem moja c�rka nie niszczy klientce ow�osienia (wiecie, jak to jest:wypadnie kilka w�os�w i ju� ci� skar�� do s�du) albo czy czasem nie puszcza z dymem ca�egozak�adu. Poza tym potrzebuj� pieni�dzy. Nadal sp�acam sw�j samoch�d, kt�ry rozbi� Dwaynejunior, i to nie raz, ale dwa razy w ci�gu ostatniego p�rocza.Niestety nie mog� polega� na swoich dzieciach, ale to osobna historia. Do�� ju� na tentemat powiedzia�am. Wiecie, jak to wygl�da. Ci�gle mnie nosi, ale nie jestem �wawa. Nie manic gorszego od �wawej staruchy. To stan nienaturalny. Mimo �e nie jestem g��wn� bohaterk�tej ksi��ki, moja w niej obecno�� sprawi�a, �e zacz�am si� zastanawia�. Zanim wi�c znikn�i pozwol� Wam zabra� si� do czytania, musz� jeszcze powiedzie� i to: �yciem ludzkim rz�dz�przypadki, co by wi�c by�o, gdyby to czy tamto si� nie zdarzy�o? Na przyk�ad, �eby zacz�� odsiebie... co by by�o, gdybym umar�a, wydaj�c na �wiat Dwayne�a juniora (co nie by�oby chybawcale najgorsz� mo�liwo�ci�, wzi�wszy pod uwag� ostatnie zdarzenia). Nie przeczytaliby�cieo mnie tutaj. Jednak dla opowie�ci, kt�r� w�a�nie macie zamiar przeczyta�, znaczniewa�niejsze jest pytanie, co by by�o, gdyby Dorothy Smith nie spotka�a nigdy Oatman FamilyGospel Singers? I co by by�o, gdyby Betty Raye Oatman nigdy nie spotka�a Hamma Sparksa?Albo gdyby Hamm Sparks nie zacz�� nieczysto pogrywa�? Mog�abym tak wylicza�w niesko�czono��, ale dam spok�j. Nie znosz�, jak kto� mi zdradza zako�czenie. Kto m�drywi�c, niech nie bierze ze mnie przyk�adu i nie zagl�da na ostatni� stron�. W ten spos�b nierazzepsu�am sobie przyjemno�� lektury. Jak ju� m�wi�am, pojawiam si� w ksi��ce tylko od czasudo czasu, ale id� o zak�ad, �e kiedy sko�czycie czyta�, b�dziecie si� dziwili, jak to mo�liwe, �ew ko�cu uda�o mi si� zachowa� wzgl�dnie dobry charakter.Z powa�aniem Tot WhootenPS. Nigdy nie wychod�cie za m�� za cz�owieka, kt�ry pije.POCZ�TEKMIEJSCE AKCJI: PO�UDNIOWE MISSOURICZAS AKCJI: LATA CZTERDZIESTENASTR�J: PE�EN NADZIEIElmwood SpringsPrawie ka�dy w mie�cie, kto mia� w domu wolny pok�j, przyjmowa� lokatora. Wtedy nieby�o jeszcze hoteli czy dom�w z mieszkaniami do wynaj�cia. Zanim Howard Johnsonwybudowa� pensjonat, co nast�pi�o dopiero par� lat p�niej, kto� przecie� musia� si�troszczy� o kawaler�w, a i samotne kobiety te� musia�y mie� jaki� przyzwoity k�t dozamieszkania. Wi�kszo�� ludzi uwa�a�a za sw�j chrze�cija�ski obowi�zek wzi�� ich dosiebie, bez wzgl�du na to, czy potrzebowali dodatkowych paru dolar�w tygodniowo, czy nie,a niekt�rzy lokatorzy mieszkali u nich przez lata ca�e. Pan Pruiet na przyk�ad, kawalerz Kentucky, wyr�niaj�cy si� d�ugimi i cienkimi ko�czynami, mieszka� i �ywi� si�u Haygood�w tak d�ugo, a� w ko�cu wszyscy uwa�ali go za cz�onka rodziny. Kiedy oni si�przeprowadzali, on przeprowadza� si� razem z nimi. A gdy dokona� �ywota w wieku latsiedemdziesi�ciu o�miu, zosta� pochowany w rodzinnym grobie Haygood�w, gdzie wyryto nanagrobku:PAN PIRUET-------------NADAL JEST Z NAMI-----------------------------PRZY PE�NEJ ODP�ATNO�CIZ dom�w przy First Avenue North mo�na by�o spacerkiem doj�� do miasta i do szko�y,tam wi�c zamieszkiwa�a wi�kszo�� lokator�w.Teraz lokatorem Smith�w jest Jimmy Head, kucharz przygotowuj�cy kr�tkie daniaw Trolejbusowej Gospodzie, obok u Robinson�w mieszka i sto�uje si� Beatrice Woods,Niewidoma Ptaszyna, troch� dalej, na tej samej ulicy, u Whatley�w mieszka panna Tuttle,nauczycielka angielskiego w szkole �redniej. Ernest Koonitz, dyrygent szkolnego zespo�ui solista graj�cy na tubie, jest lokatorem u tych samych gospodarzy co panna Alma, kt�ra,akurat tak si� z�o�y�o, ma k�opoty ze s�uchem. Wkr�tce jednak Smithowie przyjm� nowegolokatora, co wywo�a ca�y ci�g zdarze�, o kt�rych, jak si� potem oka�e, b�dzie mo�naprzeczyta� na stronach ksi��ek historycznych. Oczywi�cie na razie nic o tym nie wiedz�,zw�aszcza ich dziesi�cioletni syn Bobby. Stoi sobie w�a�nie przed zak�adem fryzjerskim zeswym przyjacielem, Monroe�em Newberrym, i wpatruje si� w wiruj�ce bia�e i czerwone paskina obracanym elektrycznie godle fryzjerskim. Zabawa polega na tym, �eby jak najd�u�ejwgapia� si� w wiruj�cy obraz, a� si� dostaje od tego zeza, co uwa�ane jest za wielkieosi�gni�cie. A skoro ju� o rozrywkach mowa, to do tej samej kategorii nale�y wstrzymanieoddechu, dop�ki nie straci si� przytomno�ci, albo spuszczanie si� na linie do k�pieliska zamiastem, kt�re zw� Sinym Diab�em. Nawet w najwi�ksze upa�y woda w nim jest taklodowata, �e przy zetkni�ciu z ni� serce staje, oczy wy�a�� na wierzch, w nogach traci si�czucie, a usta natychmiast siniej�, st�d nazwa tego miejsca. Oczywi�cie ch�opcy, te g�upiestworzenia, nie mog� si� powstrzyma� od ci�g�ego powtarzania tej sztuczki, mimo �ewykonuj� j� pokryci g�si� sk�rk�.W�a�nie tego typu wyczyny przyprawia�y Bobby�ego o silny dreszcz emocji. Zreszt� ju�samo jego �ycie by�o dostatecznie emocjonuj�ce. Nie znalaz�oby si� wtedy w ca�ej chybaAmeryce ch�opaka, kt�ry nie budzi�by si� rano wes� jak szczygie�ek, got�w stawia� czo�oca�emu �wiatu. Przysz�o mu �y� w samym �rodku najwi�kszego kraju � ludzie m�wili, �ewi�kszego kraju nigdy przedtem nie by�o i pewnie ju� nie b�dzie. W�a�nie pokonali�myNiemcy i Japoni� w uczciwej walce. Ocalili�my Europ�, za co nas wtedy wszyscy lubili,nawet Francuzi. Nasze dziewcz�ta by�y najbardziej urodziwe, ch�opcy najprzystojniejsi,a flaga naj�adniejsza. Wygl�da�o na to, �e tego roku ka�dy chcia�by by� Amerykaninem.Ludzie na ca�ym �wiecie mieli ochot� wybra� si� tutaj. I trudno im si� dziwi�. Mieli�myprzecie� Johna Wayne�a, Betty Grabie, Myszk� Miki, Roya Rogersa, Supermana, Dagwoodi Blondie, Siostry Andrews i kapitana Marvela. Do tego � Bucka Rogersa i Red Ryder,wiatr�wki, Hardy Boys, federalnych urz�dnik�w �ledczych, Miss America, wat� cukrow�.Doliczmy jeszcze CharliegoMcCarthy�ego i Edgara Bergena, Amos�n�Andy , Fibber McGee i Molly oraz fakt, �eka�dy, kto dochodzi� do pe�noletno�ci, m�g� zosta� prezydentem Stan�w Zjednoczonych.Bobby nawet wsp�czu� ka�demu, kto nie mia� szcz�cia urodzi� si� w Ameryce.W ko�cu to my wynale�li�my wszystko, co si� naprawd� w �wiecie liczy�o. Hot dogi,hamburgery, kolejk� g�rsk�, �y�worolki, lody w ro�kach, elektryczno��, koktajle mleczne,jazzow� trz�sionk�, baseball, pi�k� no�n�, koszyk�wk�, grillowanie, pistolety na kapiszony,lody z sokiem owocowym i bit� �mietan�, a tak�e banany z lodami i bit� �mietan�. Mieli�mycoca-col�, fistaszki w czekoladzie, szafy graj�ce, oxydol, p�atki mydlane, margaryn� i bomb�atomow�!Byli�my pot�niejsi, lepsi, bogatsi i silniejsi od wszystkich, a jednak zawszepost�powali�my zgodnie z zasadami fair play. Do tego stopnia, �e zaraz potem, jakpokonali�my Niemc�w i Japo�czyk�w, pomogli�my im podnie�� si� i pozbiera�. Je�li nie jestto sportowa postawa, w takim razie jak inaczej to nazwa�? Z rodzinnego stanu Bobby�ego,Missouri, pochodzili Mark Twain, Walt Disney, Ginger Rogers, jak te� �wiatowe targi w St.Louis. Na pok�adzie okr�tu wojennego �Missouri� Japo�czycy poddali si� genera�owiDouglasowi MacArthurowi. To jeszcze nie wszystko. Dru�yna zuch�w Bobby�ego osobi�ciespenetrowa�a ca�e miasto, zbieraj�c stare opony, makulatur� i stare garnki aluminiowe. W tenspos�b przyczynili si� do wygrania wojny. Na dodatek prezydent ca�ych Stan�wZjednoczonych, pan Harry S. Truman, by� rdzennym missouri�czykiem, a St. Louis wygra�mistrzostwa w baseballu. Tego roku nawet drzewa dumnie si� prostowa�y; w ka�dym razietak to widzia� Bobby.Mia� on ojca i matk�, a tak�e babk�, nie zna� przy tym nikogo, kto by ju� nie �y�. Widzia�jedynie wystawione w witrynach sklepowych fotografie ch�opc�w poleg�ych na wojnie.Bobby i jego najlepszy przyjaciel, Monroe, byli teraz zwi�zani braterstwem krwi; akt ten by�tak podnios�y, �e �aden z nich nie wspomina� o nim ani s�owem podczas drogi powrotnej dodomu. Starsza siostra, Anna ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]