[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Forma zewnętrzna książki starożytnej

 

EGIPT:

 

Pismo hieroglificzne:

·         34 wiek przed naszą erą - tabliczki z U w Abydos

·         Ryto w kamieniu

·         Teksty religijne: wyobrażenia przedmiotów i wytworów przyrody

·         Najstarsze pismo świata – pismo święte, pismo bogów

·         Najdłużej funkcjonująca forma pisma egipskiego

·         W 1822 odczytał je Jean Champollion

·         Początkowo charakter obrazowy – ideograficzny: 1 znak odpowiadał 1 wyrazowi

·         Upraszczano je dla ułatwienia szybszego zapisu w życiu codziennym - tak ukształtowało się i zwane ludowym

·         Od 3 wieku przed naszą erą język egipski zapisywano alfabetem greckim dodając 7 nowych znaków – pismo koptyjskie

·         Najstarszy zwój papirusowy z hieroglifami - 2400 r. p.n.e.

·         Tekst ze zwoju odczytywano rozwijając jedną stronę, a zwijając drugą

 

 

MEZOPOTAMIA:

 

·         Pismo klinowe przejęli Babilończycy po podbiciu Mezopotamii w 2 wieku przed naszą erą

·         Ryto rylcem z trzciny lub kości w tabliczkach glinianych

·         Przed zapisaniem tabliczki najpierw ją liniowano za pomocą napiętego sznurka

·         Błędy zamazywano spłaszczonym końcem rylca

·         3 rodzaje rylców do różnych znaków

·         Po zapisaniu tabliczki wypalano

·         Kustosze – powtarzanie ostatnigo wiersza gdy cały tekst nie mieścił się na jednej tabliczce

·         1-e słowa wiersza – Incipit

 

 

CHINY:

 

·         1-e książki chińskie powstawały na kościach jeleni, skorupach żółwi, laskach bambusowych oraz tabliczkach drewnianych

·         Znaki żłobiono i zalewazno atramentem za pomocą rurki bambusowej

·         Zaczęto tworzyć na jedwabiu rurką bambusową i pędzlem z wielbłądziej sierści. Atrament robiono z cieczy z drzew, później z sadzy sosnowej z klejem

·         2 wiek przed naszą erą - wytwarzano papier (książka w formie zwoju)

GRECJA I RZYM:

 

Pismo alfabetyczne:

·         Znaki graficzne oznaczają poszczególne głoski

·         1-e zabytki z 8 wieku przed naszą erą

·         Twórcami pisma alfabetycznego byli Fenicjanie

·         Podwaliny pisma łacińskiego

·         Zapisywano na liściach palmowych, korach drzew, płótnach, skórach, papirusie i tabliczkach metalowych lub drewnianych

·         Do zapisywania rachunków, korespondencji, zaklęć i modlitw

·         Wiązka tabliczek była prototypem postaci książki - kodeksu

 

Pergamin: skórę moczono w wodzie wapiennej, zeskrobywano z niej włosie, moczono ponownie, naciągano na ramy, suszono, gładzono pumeksem. Pisano trzcinkami i piórami ptasimi.

 

Papirus: skośnie ścięta trzcinka, zwój papirusu od 6 wieku przed naszą erą do 4 wieku naszej ery

 

Tabliczki woskowe: metalowy rylec

 

Książkę stworzyli Grecy w 5 wieku przed naszą erą:

·         Nierówna długość wierszy

·         Niska i szeroka kolumna pisma

·         Brak odstępów między wyrazami

·         Później kopiści z Biblioteki Aleksandryjskiej ustalili normy, które miały ujednolicić format oraz objętość zwoju

·         Rękopis otrzymywał tytuł, który zamieszczano na początku lub końcu dzieła

·         Zwój biblioteczny zaopatrywano w tytuł wypisany na skrawku pergaminu doczepionego do rękopisu, przy wytworniejszych zwojach miał kolor czerwony lub szafirowy

·         Futerały rękopisów – capsa

·         Drążki drewniane lub kościane do których mocowano zwój – nadawały sztywność

 

Książka w postaci zwoju została zastąpiona kodeksem.