[ Pobierz całość w formacie PDF ]
3.1.4. Zawartość związków fluoru w produktach spożywczych, artykułach przemysłowych  oraz farmaceutykach.

 

Fluor jest trucizną. Paradoksem jest to, że znajdujemy go w tak wielu produktach spożywczych, artykułach przemysłowych, lekach, dodawany jest również do wody pitnej. Lekarze zalecają podawanie fluoru niemowlętom a nawet przyszłym matkom, dzieci poddawane są zabiegom fluoryzacji zębów w szkole podstawowej. Być może nie wszyscy zdają sobie sprawę że jest on często głównym składnikiem leków psychotropowych, kiedyś również trutek na insekty [9].

„Od początku XX wieku wiedziano, że podawanie ludziom niewielkich dawek fluoru sprawia, że są bardziej ulegli i podatni na manipulację. Gdy więc podczas II wojny światowej hitlerowcy szukali sposobu, by otumanić więźniów obozów koncentracyjnych, zaczęli podawać im duże dawki fluoru w wodzie pitnej. Nadawał się do tego celu znakomicie - nie dość, że wywoływał w umysłach pożądane reakcje, to jeszcze można było uzasadnić jego użycie tym, że chroni zęby. Z trucizny zrobiono lekarstwo. W latach 40. XX wieku w kilku miastach USA rozpoczęto fluoryzację wody, a kilka firm zaczęło dodawać tę substancję do past do zębów. I lawina się potoczyła....[11]

 

Poniżej wymieniono  najczęściej spotykane fluorki w pożywieniu, artykułach spożywczych oraz lekach:

Ø      Fluorek sodu

Ø      Fluorek potasu

Ø      Aminofluorek

Ø      Monofluorofosforan sodu

Fluorek sodu -NaF - biały krystaliczny, sypki proszek, topnieje w temperaturze 988°C, temperatura wrzenia 1700°C, słabo rozpuszczalny w wodzie. Otrzymywany najczęściej przez neutralizację roztworu wodnego kwasu fluorowodorowego węglanem sodu lub wodorotlenkiem sodu. Stosowany do impregnowania drewna, jako środek bakteriobójczy w przemyśle fermentacyjnym. Jest powszechnie stosowany jako składnik past do zębów i preparatów stomatologicznych.

Fluorek potasu-KF- Fluorek potasu KF, jest stosowany jako elektrolit w produkcji fluoru. Sam KF otrzymuje się w przemyśle przez odparowanie mieszaniny węglanu potasu i ciekłego fluorowodoru. Jest on również składnikiem wielu preparatów stomatologicznych.

Fluorek amonu-NH4F - biała substancja krystaliczna o silnym zapachu amoniaku, w temperaturze 40°C rozkłada się , wydzielając amoniak i przechodząc w kwaśny fluorek amonowy; również w roztworze wodnym rozkłada się. Otrzymywany przez reakcję wodorotlenku amonowego i kwasu fluorowodorowego i następnie krystalizację. Stosowany w analizie chemicznej, metalurgii, galwanotechnice i do trawienia szkła. Składnik wielu preparatów do higieny jamy ustnej.

Monofluorofosforan sodu-Na2FPO3- jest inną pochodną syntetyczną fluoru, która znalazła szerokie zastosowanie przemysłowe, ponieważ tworzy jednorodne pasty z większością minerałów ściernych wchodzących w  skład preparatów stosowanych w pielęgnacji zębów.

Fluorek wapniowy-CaF2 to nietoksyczna substancja krystaliczna. Temperatura topnienia 1403°C, temperatura wrzenia 2500°C, trudno rozpuszczalny w wodzie. Występuje w przyrodzie w minerale fluorycie. Otrzymywany przez działanie kwasem fluorowodorowym na węglan wapniowy. Stosowany do otrzymywania fluorowodoru, do trawienia szkła, jako składnik emalii [9].   

 

 

Fluor występujący naturalnie w pożywieniu nie jest na ogół szkodliwy dla człowieka. Dla dorosłego człowieka nieszkodliwa dzienna dawka fluoru za wszystkich źródeł wynosi około 1 mg, jeżeli przekracza wartość 3 mg następuje akumulacja tego pierwiastka w organizmie a dawka około 5 mg może powodować fluorozę [6].

Śmierć powoduje spożycie 3–5 g fluorku sodu, czyli w przeliczeniu 1.4–2.3 g jonów fluorkowych [7].

 

Pasty do zębów oraz preparaty stomatologiczne

Fluor jest używany jako składnik past do zębów już od lat 50-tych XX wieku, oczywiście w celu zapobiegania przed próchnicą. Tak naprawdę fluor wpływa korzystnie na zęby, ale tylko do 20 roku życia, w okresie gdy tworzą się i ulegają wapnieniu związki zębowe, oraz gdy czynne są tzw. adamantoblasty. Badania dowodzą, że fluor w przypadku zębów stałych nie hamuje próchnicy, jest to biologicznie (fizjologicznie) niemożliwe [10]. Z uwagi na to, jaki jest więc sens stosowania past do zębów z fluorem powyżej tego wieku?

Zastanawiające jest również to czy fluor w znacznym stopniu chroni zęby dzieci przed próchnicą?

Ekspertyza przeprowadzona na zlecenie Amerykańskiego Instytutu Badań Stomatologicznych wykazała, że właściwie nie ma różnicy między liczbą ubytków w zębach dzieci mieszkających na terenach objętych fluoryzacją i na terenach gdzie nie przeprowadza się fluoryzacji [9].

Akcje fluoryzowania zębów w szkołach podstawowych w Wielkiej Brytanii doprowadziły u wielu dzieci do przebarwień zębów, oraz do tego że stały się one kruche i łamliwe. Miały tam miejsce liczne  procesy sądowe, w których oskarżani byli producenci past do zębów i produktów stomatologicznych [9].

Na rynku dostępna jest szeroka oferta past do zębów, w  większości z nich występują związki fluorki i tak naprawdę ciężko jest kupić pastę bez ich zawartości.

Tablica  2. Lista past do zębów, z uwzględnieniem zawartości fluorków.

L.p

Nazwa pasty do zębów

    Zawartość fluoru

          Związek

1

         Dentalux (dla dzieci)

500 ppm

         Fluorek sodu

2

         Colodent

1000 ppm

Fluorek sodu

3

         Sensodyne

1400 ppm

Fluorek sodu

4

          Parodontax

1400 ppm

Fluorek sodu

5

          Aquafresh

1400 ppm

Fluor  (0,306% NaF w/w)

6

          Dentalux (zwykła)

1450 ppm

Fluorek sodu

7

          Blend-a-med.

0,321%

Fluorek sodu

8

          Vademecum

1450 ppm

Fluorek sodu

9

          Signal

1450 ppm

Fluorek sodu

10

          Biodent

1500 ppm

Fluorek sodu

11

          Fluorodent

0,76%

Monofluorofosforan sodu

12

          Fresh Up

0,76%

Monofluorofosforan sodu

13

          Clinomyn

0,76% (7600 pmm)

Monofluorofosforan sodu

14

          Elmex

0,14% F-

Aminofluorek

15

...